Առողջությունը մարդու նորմալ վիճական է երբ մարդը իրան լավ է զգում։
Առողջությունը կազված է հետևյալ գործոնններից։

1.Պատասխանատու վարքագիծ
2.Ժառանգականույուն
3.Մարզանք
4.Սնունդ
5.Շրժակա միջավայր
6.Հիգենա
7.Հոգեվիճակ
8.Աղքատ,աղքատություն
9.Կրթություն
10.Վնասակար սովորությունն

Վերադասավորում եմ այս գործոնները ըստ իմ կարծիքվ իմ կարևորության։

1.Մարզանք
2.Սնունդ
3.Կրթություն
4.Պատասխանատու վարքագիծ
5.Շրջակա միջավայր
6.Վնասակար սովորություններ
7.Աղքատ
8.Հիգենա
9.Հոքեվիճակ
10.Ժառանգականություն

MB = AB : 2
15 : 2 = 7,5
MB = 7,5սմ


CD = CK x 2
12 x 2 = 24
CD = 24սմ

PN = NM – MP
21 – 8 = 13
PN = 13սմ

Չի կարող պատկանել, որովհետև չի կարող հատվածի մի մասը մեծ լինել ամբողջ հատվածից։



MK – KN = 9
MK + KN = 19
2MK = 28
MK = 28 : 2 = 14
KN = 19 – 14 = 5
MK = 14սմ
KN = 5սմ

a/2


4 + 3 = 7
28 : 7 = 4
4 x 4 = 16
4 x 3 = 12
AK = 16սմ
KB = 12սմ

6 : 2 = 3
CB = 3 x 5 = 15
AB = AC + CB
15 + 6 = 21
AB = 21դմ


AB = 3 + 5
AB = 8
AC:AB = 3:8
BC:AB= 5:8

Հարցեր․

1. Ինչպե՞ս է շարժվում մարմինը, եթե նրա վրա այլ մարմիններ չեն ազդում:
   Մարմինը գտնվում է դադարի կամ ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման վիճակում։
2. Ո՞ր երևույթն է կոչվում իներցիա:
   Իներցիան այն երևույթն է, որը այլ մարմինների ազդեցության բացակայությամբ պահպանում է մարմնի դադարի կամ ուղղագիծ հավասարաչափ շարժման վիճակը։
3. Ինչու՞ որոշ կենդանիներ ջրից դուրս գալիս թափահարում են իրենց:
   Երբ իրենք իրենց թափահարում են, նրանց մազիկների ուղղությունը փոխվում է, և ջրի կաթիլները պահպանելով իրենց ուղղությունը, դուրս են թռչում մազածածկույթի վրայից։
4. Ինչու՞ է վտանգավոր թռչել շարժվող ավտոբուսից:
   Որովհետև մարդը ընկնելուց չի կարող կառավարել իր ուղղությունն ու արագությունը, ուստի և կարող է վնասվածքներ ստանալ ընկնելով գետնին։
5. Բացատրեք՝ ինչպե՞ս են նկարում պատկերված մուրճի գլխիկը հագցնում կոթին:
   
   Մուրճի գլխիկով հարվածում են կոթին։
6. Բացատրեք՝ ինչպե՞ս է հագուստն ազատվում փոշուց, երբ այն թափ են տալիս:
   Հագուստը թափ տալու ընթացքում հագուստը շարժվում է և արտանետում է օդը: Այս օդը կարող է դեպի դուրս մղել փոշին, քանի որ շարժման ուժը ստեղծում է օդի հոսք, որը կարող է վերցնել փոքր մասնիկները:
7. Բացատրեք՝ ինչու՞ է բժշկական ջերմաչափում սնդիկի սյունն իջնում, երբ այն թափ են տալիս:
   Երբ մենք թափ ենք տալիս ջերմաչափը, սնդիկը իներցիայով իջնում է։
8. Ինչու՞ որսորդական շնից փախչելիս աղվեսը հաճախ կտրուկ փոխում է շարժման ուղղությունը:
   Որպեսզի որսորդական շունը չնկատի կտրուկ փոփոխությունը և իրեն ավելի դժվար լինի հասնել աղվեսին։
9. Անշարժ սայլակն սկսեց շարժվել (նկ. ա): Օգտվելով նկարից` որոշեք սայլակի շարժման ուղղությունը:
   Աջ կողմ։
10. Թղթի կտորը դրեք սեղանի եզրին (նկ. բ): Նրա վրա դրեք ջրով լցված բաժակ, ինչպես ցույց է տրված բ նկարում: Մի ձեռքով բռնեք թղթի կախված ծայրը, իսկ մյուս ձեռքով կտրուկ հարվածեք թղթին: Բացատրեք փորձի արդյունքը:
    Փորձի արդյունքում բաժակից ջուրը չթափվեց։ Բաժակից ջուրը չթափվեց, քանի որ թղթի հարվածային ուժը չազդեց բաժակի վրա։
11. Ե՞րբ է իներցիան օգուտ տալիս և ե՞րբ՝ վնաս։ Բերեք օրինակներ։
    Իներցիան օգուտ է տալիս, երբ մեքենան հանկարծակի կանգնում է, վարորդն ու ուղևորները մնում են իրենց աթոռներին։
    Իներցիան վնաս է տալիս, երբ մեքենան կտրուկ արգելակում է, և վարորդն ու ուղևորները առաջ են շարժվում, ինչի արդյունքում կարող են առաջանալ վնասվածքներ:

Գործնական առաջադրանքներ․

1․ Թափահարեք բժշկական ջերմաչափը։ Ինչո՞ւ է սնդիկի ցուցանիշը սկսում նվազել:

Երբ մենք թափահարում ենք ջերմաչափը, սնդիկը իներցիայով իջնում է։

(Երբ մենք թափահարում ենք ջերմաչափը, և՛ այն, և՛ դրա ներսում գտնվող սնդիկը միասին շարժվում են մեր ձեռքում։ Երբ մեր ձեռքը կանգ է առնում, ջերմաչափը նույնպես կանգ է առնում, քանի որ մենք այն ամուր ենք բռնում։ Բայց ջերմաչափի ներսում սնդիկը շարունակում է իր շարժումը իներցիայով – սյունը ընկնում է, ցուցանիշը նվազում):

2․ Փորձի”ր հանել մետաղադրամն առանց նրան ձեռքերով դիպչելու։

Հաստ անձեռոցիկի վրա դրեք երկու մետաղադրամ, իսկ վրան՝ շրջված բաժակ։ Նրանց միջև դրեք երրորդ մետաղադրամը՝ ավելի փոքր չափով և հաստությամբ: Փորձեք հեռացնել փոքր մետաղադրամը առանց բաժակին կամ մետաղադրամների դիպչելու կամ այլ առարկաների օգտագործման:

Պետք է կտրուկ անձեռոցիկը քաշել, և փոքր մետաղադրամը դուրս կգա։

3. Ինչու՞ է անհրաժեշտ մեքենա վարելիս ամրագոտիներ կապել? . Ինչո՞ւ ինքնաթիռի թռիչքից, ինչպես նաև վայրէջքից առաջ ուղևորները պարտավոր են կապվել անվտանգության գոտիներով?
Մեքենա վարելիս անհրաժեշտ է ամրագոտի կապել, քանի որ եթե լինի ավտովթար, մարդը իներցիայով առաջ կշարժվի և հարվածելով մեքենայի դիմացի մասերին, վնասվածքներ կստանա, ուստի և այն օգնում է մարդուն առաջ չգնալ։ Այդպես էլ կարող է լինել ինքնաթիռում։ Եթե ինքնաթիռը արգելակի, ապա մարդիկ իներցիայով կշարժվեն առաջ և կստանան վնասվածք։

4. Ինչո՞ւ չի կարելի փողոցը հատել մոտիկից անցնող փոխադրամիջոցի առջևով։

Որովհետև մեքենան կարող է չհասցնել կանգնել, և կարող է ձեզ խփել։

5. Միևնույն չափի մետաղադրամները դասավորեք իրար վրա և բարակ քանոնի օգնությամբ փորձեք հերթով դրանք հեռացնել։

Պետք է ուղղակի քանոնով հրել մի կոպեկը, և հետո էլ մնացած կոպեկները։

5^2=5*5
(2x)^3=2x.2x.2x = 2^3 x^3
Հետևիր օրինակին

Նույն ձևով


Առաջադրանքներ
1.

ա) x^4y^4

բ) 1000a^3

գ) 27b^3c^3

դ) x^3y^3z^3

ե) 16a^2b^2c^2

զ) 256a^4b^4

է) 32a^5b^5

ը) 9/4a^2

2.

ա) 2y^4x^2

բ) a^4b^3

գ) a^5b^4c^3

դ) 3x^4y^5z^3

ե) a^3x^4

զ) a^6b^5

3.

ա) (ab)^4

բ) (3x)^3

գ) (0,7b)^2

դ) -(2xy)^3

ե) (3xy)^4

զ) (2y)^5

է) (2a)^4

ը) (4a)^2

թ) (2m)^3

4.

ա) a^12
բ) x^10
գ) x^5y^3z
դ) b^2c^3d^8
ե) 9a^6
զ) m^40

5.

ա) a^7 x a^4 = a^11
բ) a^2 x a^3 = a^5
գ) a^6 x a^3 = a^9
դ) a^n+1 = a^2 x a^n-1
ե) a^3 x a^5 = a^8
զ) a^2 x a^7 = a^9

6.

ա) y^8x^12
բ) 8a^6
գ) 2a^6

7.

ա) 6a^2b
բ) 8b^2c^5
գ) 9c^2t^3
դ) 14x^4y^5
ե) 6x^4y^3
զ) 0

Մամուռները (Bryophyta) բարձրակարգ բույսեր են, որոնք հանդիսանում են երկրագնդի հնագույն բույսերից մեկը։ Դրանք են հայտնաբերվել հիմնականում խոնավ, ստվերային միջավայրերում և առավել հաճախ հանդիպում են անտառներում, լճերի ու գետերի ափերին, ինչպես նաև ժայռերի վրա։ Մամուռներն ունեն յուրահատուկ կենսաբանական կառուցվածք և կյանքի ձև։

Ահա մամուռների հիմնական հատկանիշները.

1. Կառուցվածք. մամուռները չունեն իրական արմատներ, ցողուններ և տերևներ, այլ դրանց փոխարեն ունեն ռիզոիդներ՝ մանրացած թելեր, որոնք ծառայում են որպես բույսը հողին ամրացնող օրգաններ և ջուր կլանող օրգաններ։
2. Աճման միջավայր. մամուռները աճում են խոնավ տարածքներում՝ ջրի առկայության պայմաններում։ Նրանք շատ լավ զարգանում են ստվերային վայրերում, որտեղ խոնավությունը բարձր է, սակայն որոշ տեսակներ կարող են դիմանալ նաև չոր պայմաններում՝ մի քանի ամիսներ կամ նույնիսկ տարիներ առանց ջրի։
3. Տարածում. մամուռները տարածվում են սերմերի փոխարեն սպորների միջոցով։ Սպորները զարգանում են հատուկ տուփիկներում, որոնք սովորաբար գտնվում են մամուռների վերին հատվածներում և հասունանալուց հետո բացվում են՝ տարածելով սպորները։
4. Կենսաբանական նշանակություն. մամուռները կարևոր դեր ունեն էկոհամակարգում՝ նպաստելով հողի կազմավորմանը, խոնավության պահպանումին և ծառայում են որպես կեր և բնակատեղի տարբեր մանր կենդանիների համար։
5. Կենսաբանության մեջ կիրառություն. մամուռներն օգտագործվում են որպես բնապահպանական ցուցանիշներ՝ որոշելու օդի կամ հողի մաքրության աստիճանը, քանի որ զգայուն են աղտոտիչների նկատմամբ։

Մամուռների բազմազանության մեջ կան բազմաթիվ տեսակներ, և դրանցից յուրաքանչյուրն ունի յուրահատուկ առանձնահատկություններ, որոնք թույլ են տալիս հարմարվել կոնկրետ միջավայրի պայմաններին։