Month: February 2022

էջ 26,27

Բնության մեջ եղած այն ամենն, ինչ մարդիկ օգտագործում են իրենց կարիքների  համար, համարվում են բնական պաշարներ:  Օրինակ՝ կաուչուկի  ծառը գոյություն  է ունեցել  անհիշելի ժամանակներից,  բայց այն պահից, երբ մարդիկ սովորեցին դրա հյութից ռետին ստանալ անվադողեր և շատ այլ իրեր պատրաստելու համար, այդ զարմանահրաշ ծառը բնական պաշար համարվեց:
Երկրի  բնական պաշարները բազմազան են: Դրանցից ամենակարևորներն են հողը, օդը, ջուրը, արևի ջերմությունն ու լույսը: Բնական պաշարներ են ապարները, մետաղները, հանածո վառելիքը: Բնական պաշար են նաև բույսերն  ու կենդանիները, որոնք մարդն օգտագործում է որպես սնունդ կամ արտադրության համար  հումք, ասենք՝ բամբակից, վուշից ու բրդից թել են ստանում, կաշվից կոշիկ են կարում և այլն: Բույսերը ու կենդանիները համարվում են վերականգնվող պաշարներ:
 Կարո՞ղ եք բացատրել՝ ինչու:
   Բայց բնության բարիքների մի մասն էլ չվերականգնվող է: Դրանց պաշարներն անսահման չեն և կարող են սպառվել:
Բնության բարիքները խնայելու միջոց է երկրորդային օգտագործումը: Օրինակ՝ օգտագործված թուղթը, թիթեղյա տուփերը, պլաստմասսայե իրերը,  ապակին կարելի է վերամշակել և կրկին օգտագործել:
1. Բնության բարիքները գրե՛ք երկու սյունակով. վերականգնվող և  չվերականգնվող.
պղինձ, ձուկ, նավթ, հացահատիկ, կաուչուկ, կավիճ, բամբակ, աղ, կաթ, մարմար, ձու, քարածուխ, ձեթ, բուրդ, երկաթ, միս, բանջարեղեն, տուֆ, արծաթ, մրգեր, փայտ:

Моя семья – это семь „Я”

С удовольствием расскажу о своей семье. Мне с семьёй повезло. У меня прекрасные родители. Заботливые, добрые, всегда помогут советом, если попросишь.

Отец мой по профессии инженер, он любит технику и всё свободное время проводит в мастерской, которую устроил в гараже.

Мама у меня детский врач. Она работает в детской больнице. Очень любит работу и переживает за больных детей. Она отличная хозяйка и прекрасно готовит.

У меня два брата. Старший брат, Сергей, – студент, будущий учитель математики. Ему 19 лет. Младший, Виктор, учится в седьмом классе. Ему 12 лет.

Младшая сестра, Нина, учится во втором классе. Ей 7 лет. Она очень любит животных. Седьмой член нашей семьи – это наша собака Джек. Он очень весёлый и преданный пёс. Мы все его очень любим. У нас много родственников и друзей, поэтому в доме часто бывают гости. Мы любим принимать гостей.

У нас есть семейные традиции и правила:

• Когда кому-нибудь плохо, постарайся помочь ему.
• Не жди, пока тебя попросят что-то сделать. Сделай сам!
• На заботу отвечай заботой.

2. ВОПРОСЫ И ЗАДАНИЯ

1. Большая ли семья у рассказчика?
   да у расскказчика большая семья.
2. Назовите членов семьи, о которой вы только что прочитали.
   У рассказчика есть мама, папа, два брата, две сестры и собака Джек.
3. Какие ещё слова, обозначающие родственников вы знаете?
   Бабушка, дедушка , тётя, дядя, племянник , племянница, неяестка, залояка, сноха, и дваюродные братьяи сестры.
4. Как вы думаете, почему Джека считают членом семьи?
   Джека считают члено семье, потому что собака- друг человека.
5. Какие семейные традиции и правила есть в вашей семье?
   У нас в семье все заботятся друг о друге .
   Мы уважаем и чтим слово взрослых.
   Два раза в год у нас семье принято кушать хаш.
6. Объясните значения этих слов на русском языке.
   Например: дядя – это брат папы или мамы.
   
   дедушка – это папа, мамы или папы
   бабушка – это мама папы или мамы
   племянник – это сын сестры или брата
   племянница – это дочь сестры или брата
   тётя – это сестра мамы или папы
   двоюродный брат – это сын тёти или дяди
   двоюродная сестра – это дочь тёти или дяди

Երկրագնդի արտաքին պինդ շերտը, որի վրա մենք ապրում ենք, կազմված է զանազան նյութերից՝ ավազից, կավից, խճից, քարից և այլն: Այդ բոլորը ապարներ են: Կավիճը, որով մենք գրում ենք կամ նկարում, նույնպես ապար է: Ապարներ են նաև մեզ ծանոթ բազալտը և տուֆը, որոնք օգտագործում են տարբեր շենքեր կառուցելու համար: Երկրի ընդերքում թաքնված են բազմատեսակ  ապարներ ու հանքային նյութեր, որ մարդիկ  օգտագործում են տարբեր կարիքների համար: Ապարների այն տեսակները, որոնք մարդն օգտագործում է զանա­զան նպատակներով, կոչվում են օգտակար հանածոներ: Օգտա­կար հանածոները լինում են մետաղային, վառելիքային, շինարարա­կան:

Մետաղային օգտակար հանածոները ձուլում  են և ստանում են տարբեր մետաղներ: Այդ հանածոներից է երկաթի հանքաքարը: Դրանից ձուլում են թուջ (չուգուն) և պողպատ, որոնցից էլ պատրաստում են խողովակ, ավտոմեքենա, տրակտոր, նավ, հաստոց և այլն:
Մետաղներ են նաև պղինձը, ալյումինը, ոսկին, արծաթը, որոնք տարբեր գույնի են:
Ոսկին և արծաթը թանկարժեք մետաղներ են:
Վառելիքային հանածոներից են նավթը, քարածուխը, այրվող գազը, տորֆը: Սրանք այն օգտակար հանածոներն են, որոնցից ջերմություն և էլեկտրաէներգիա են ստանում: Առանց վառելիքի չեն կարող աշխատել ավտո­մեքենաները, տրակտորները, ինքնաթիռները: Վառելիքից ստացված էլեկտրաէներգիայի շնորհիվ աշխատում են գործարաններն ու ֆաբրիկաները:  Վառելիքով ձմռանը տաքացվում են մեր բնակարանները:
Շինանյութերը մարդու կողմից շինարարության մեջ օգտագործվող ապարներն են: Դրանցից են տուֆը, բազալտը, գրանիտը, մարմարը, ավազը, խիճը:
Տուֆը թեթև և շատ դիմացկուն շինանյութ է: Այն լինում է տարբեր գույնի: Տուֆից կառուցվում են բնակելի շենքեր: Տուֆը Հայաստանում ամենաշատ օգտագործվող շինաքարն է:Պետք է միշտ հիշել, որ օգտակար հանածոների պաշարները բնության մեջ անսպառ չեն, և անհրաժեշտ է խնայողաբար օգտագործել դրանք:
Հայաստանում հանդիպող օգտակար հանածոներից են պղինձը, ոսկին, երկաթը, քարաղը, տուֆը, բազալտը, մարմարը, փիրուզը, օբսիդիանը և այլն:

Առաջադրանք

Խմբավորի՛ր  օգտակար հանածոները.
պղինձ, կավ, մարմար, ոսկի, նավթ, ավազ, ալմաստ, կրաքար, զմրուխտ, քարածուխ, արծաթ, տուֆ,  բնական գազ, փիրուզ, երկաթ, բազալտ, այլումին, օպալ

շինանյութ – կավ, ավազ, կրաքար, տուֆ, բազալտ
վառելիք -նավթ, քարածուխ, բնական գազ
մետաղ -պղինձ, մարմար, ալմաստ, ոսկի, արծաթ, երկաթ, այլումին
թանկարժեք քար -զմրուխտ, փիրուզ, օպալ

The brother Axe(Կացին ախպերը) by Hovhannes Tumanian

(Simplified version for 3rd, 4th, 5th graders )

ONCE A MAN went to a place(վայր) to find some work. He came to a village(գյուղ) where he saw (տեսավ)people breaking up wood(փայտ)with their hands.

“Brothers,” he said, “why do it with your hands? Don’t you have an axe(կացին)?”

‘‘What’s an axe?” asked the villagers(գյուղացիներ).

The man took his axe from his belt(գոտի), cut the wood. Seeing this, the villagers ran through the village calling:

“Hey, everybody! Come and see what Brother Axe has done!”

The villagers gathered(հավաքվեցին) about the owner of the axe, asked him, gave him valuable gifts(արժեքավոր նվերներ) to take the axe from him.

The first day the king took the axe. As he wanted to cut with an axe, it fell on his foot and cut it. He started to cry with pain.

“Come here, everybody! Brother Axe has bitten(կծել) my foot.”

The villagers began to beat(ծեծել) the axe. Then they began to put it in the fire. The flames(բոցերը) rose high. When the fire had died down(հանգչել), they saw that the axe had turned red.

“Oh!” they cried, “Brother Axe is angry(բարկացել է). Look how red he has turned! What shall we do?

They finally decided(որոշեցին) to throw the axe into prison(բերդ). So they threw it into king’s barn(ամբար). The barn was full of hay(խոտ). As soon as the red-hot axe touched the hay a great fire started.

Terrified(Վախեցած), the villagers ran after its owner, they said, “Come, please, and bring Brother Axe to his senses(Կացին ախպորը խելքի բեր)!”

went- գնաց
axe– կացին
asked- հարցրեց
Seeing- տեսնելով
calling- կանչել
flames– բոցեր
died down– հանգչել
saw- տեսավ
finally- վերջապես
owner- սեփականատեր

She went to play games.
I have an axe.
He asked “Can you play?”.
Masha saw Rafael.
I am calling Maria.
Masha died down lights.
He saw Masha.
Finally Masha liked me.
Masha is an owner of a shop.