Month: November 2022
«Արևի մոտ»
- Ավ. Իսահակյանի «Արևի մոտ» հեքիաթին նոր վերջաորություն հորինիր:
- Հեքիաթից դո՛ւրս գրիր ան նախածանց ունեցող բառերը: Օրինակ՝ անգութ, … Անվախ, անտուն, անտեր:
- Գրի՛ր տրված բառերի հոմանիշները:
Խրճիթ- տնակ,
ճամփորդ- ուղևոր
հրճվանք- մեծ ուրախություն
խավար- մութ,
անգութ- անխիղճ,
ամուր- ամրակուռ,
- Գրի՛ր տրված բառերի հականիշները:
Քնքուշ- դաժան
խեղճ- հարուստ
վերելք- վայրէջք
անվախ- վախկոտ,
խավար- լույս,
խրճիթ- մեծ տուն
«Мой путь Себастаци»
Гаяне Атанесян
Меня зовут Гаяне , я учусь в 5 классе, в школе «Мхитар Себастаци». Мне очень нравится моя школа ,тем что она отличается от других школ, Мы делаем наши уроки на компьютер. Очень часто наша школа едит на экскурсии,Мы много узнаюм с помощью игр. В нашей школе есть дни творчиства, там мы танцуем, поём, играем на музыкальных инстументах. У нас много мероприятий.Наша школа самая лучшая. Я люблю свою школу.
Երկրակեղևի կառուցվածքը
Երկրակեղևը՝ միջնապատյանի հետ, անվանում են քարոլորտ: Այն կազմված է վիթխարի կտորներից, որոնք մշտական շարժման մեջ են և կարծես սահում են միջնապատյանի վերին շերտով: Դրանք քարոլորտի սալերն են:
Սալերն ընդգրկում են ոչ միայն մայրցամաքները, այլև օվկիանոսի հատակի իրենց հարակից մասերը: Այդ պատճառով քարոլորտի սալերի և մայրցամաքների սահմանները չեն համընկնում: Դրանք նույն հիմքն ունեն և իրար հետ կազմում են մեկ ամբողջություն: Քարոլորտի սալերը տարեկան 5-6 սմ արագությամբ շարժվում են տարբեր ուղղություններով: Սալերի բախման տեղերը երկրակեղևի ամենաակտիվ, երկրաշարժավտանգ շրջաններն են:Երկրակեղևն ունի երկու շերտավոր կառուցվածք: Առանձնացնում են երկրակեղևի երկու հիմնական տիպ՝ մայրցամաքային և օվկիանոսային: Մայրցամաքային երկրակեղևը եռաշերտ է: Վերին շերտը նստվածքային ապարների շերտի տակ գրանիտային ապարների շերտն է, իսկ դրա տակ՝ բազալտայինը: Երկրակեղևի առավելագույն հաստությունը հասնում է 5-10 կմ: Այն կազմված է երկու շերտից՝ նստվածքային և բազալտային: Գրանիտային շերտը բացակայում է :
Երկրի ներքին հզոր ուժերի ազդեցությամբ միջնապատյանն անընդհատ շարժման մեջ է: Այդ շարժումը պատճառ է դառնում երկրակեղևի անընդհատ շարժման: Դրա հետևանքով նրա տարբեր տեղամասերում ապարաշերտերը կոտրատվում են, թեքվում են, բարձրանում են, իջնում են կամ էլ ծալքավորվում: Գիտնականները պարզել են, երկրակեղևում տեղի են ունենում երկու տեսակի շարժումներ՝ ուղղաձիգ և հորիզոնական: Ուղղաձիգ շարժումների հետևանքով երկրակեղևի տարբեր տեղամասեր դանդաղորեն բարձրանում են կամ իջնում: Հորիզոնական շարժումների ժամանակ երկրակեղևի առանձին տեղամասեր մի դեպքում մոտենում են իրար, սեղմվում՝ առաջացնելով ծալքեր, մյուս դեպքում հեռանում են իրարից՝ առաջացնելով խզվածքներ:
Երկրակեղևի շարժումներն առանձնապես բնորոշ են նրա շարժունակ, անկայուն, լայնարձակ տեղամասերին, որոնք կոչվում են երկրածալքեր (գեոսինկլինալներ): Այդ տեղամասերում կան գործող հրաբուխներ, և հաճախ լինում են ուժեղ երկրաշարժեր: Երկրի մակերևույթին երկրածալքերը համընկնում են լեռնային շրջանների հետ:
Երկրակեղևում կան նաև համեմատաբար կայուն, անշարժ տեղամասեր: Երկրակեղևի կայուն, ընդարձակ, կարծր բյուրեղային հիմքով տեղամասերը կոչվում են հարթակներ (պլատֆորմներ): Այս տեղամասերում չկան գործող հրաբուխներ, չեն լինում ուժեղ երկրաշարժեր: Երկրի մակերևույթին դրանք համընկնում են հարթավայրերի հետ: Հարթակներն ընկած են մայրցամաքների հիմքում: Օրինակ՝ Հարավային Ամերիկայի հիմքում ընկած է հարավամերիկյան հարթակը, Աֆրիկայի հիմքում՝ Աֆրիկյանը: Բոլոր մայրցամաքների հիմքում մեկական հարթակ է ընկած՝ բացառությամբ Եվրասիայի:
1.Ի՞նչ են քարոլորտի սալերը:
Սալերը վիտխարի շարժվող կտորներ են։
2. Ի՞նչ կառուցվածք ունի երկրակեղևը: Որո՞նք են երկրակեղևի հիմնական տիպերը:
Երկրակեղևը կապմված է նստվացքին, գռանիտ, բապալտ։ Երկրակեղևի հիմնական տիպերը օվկյանոսային և ցամաքաին են։
3. Երկրակեղևի շարժումների ի՞նչ տեսակներ գիտեք:
ուղահայաց և հորիպոնական։
4. Ի՞նչ է հարթակը:
հարթ վայրերը կոչվում են հարթակներ։
5. Ի՞նչ է երկրածալքը:
Երկրակեղևի շարժումներն առանձնապես բնորոշ են նրա շարժունակ, անկայուն, լայնարձակ տեղամասերին, որոնք կոչվում են երկրածալքեր
Մեսրոպ Մաշտոց. Հայոց գրերի գյուտը
- Ի՞նչ նշանակություն ունեցավ հայոց գրերի ստեղծումը։
Հայոց գրերը միցրեցին Հայաստանը և պահպանեցի միչ այսօր։ - Որտե՞ղ է գտնվում Մաշտոցի գերեզմանը։
Մաշտոցի գերեզմանը գտննվում է Օշական գյուղում։ - Մեսրոպ Մաշտոցի անունը կրող ի՞նչ վայրեր կան Երևանում։
Երևանում է գտնվում Մեսրոպ Մաշտոցի պողոտան և Մատեադարան։
Նոյեմբերի 29
- Կարդա՛ Ավ. Իսահակյանի «Արևի մոտ» հեքիաթը:
- Հեքիաթից դո՛ւրս գրիր անծանոթ բառերը և բառարանի օգնությամբ բացատրի՛ր:
- Բնութագրի՛ր և նկարագրի՛ր տղային, հովվին:
Տղան շատ ընկերսեր էր։ Հովիվը շատ բարի էր։ - Բացատրի՛ր վերնագիրը:
Վերնագիրը նշանակում է ընտանեկան ջերություն։ - Պատմվածքից դո՛ւրս գրիր բաղադրյալ (բարդ, ածանցավոր և բարդ ածանցավոր ) բառեր:
Անցուդարձ, ուրախությունից, վերելքը, չդարձնելով, անընդհատ, քարափների, հաստատուն, անծանոթ, մոտավոր, անտուն, գիշերահավերը, անվախ, անգութ, անտեր,
Պարագիծ և մակերես․ փաթեթ 2
Նոյեմբերի 25
1․ Բլոգումդ պատմի՛ր դեպի Գառնի և Գեղարդ իրականացրած ճամփորդության մասին։ Հղումն ուղարկի՛ր իմ էլեկտրոնային հասցեին։
2․ Վերհիշի՛ր-կրկնի՛ր բառի կազմությունը, դիտի՛ր մուլտֆիլմը:
3․ Ավ. Իսահակյանի «Այդ ոչինչը ես եմ» առակից դո՛ւրս գրիր 10 պարզ և 10 բաղադրյալ (ածանցավոր, բարդ և բարդ ածանցավոր) բառեր:
բաղադրյալ-Քաղաքապետ—բարդ
անվրդովությամբ —ածանցավոր
նվարդյուն —ածանցավոր
առաջնորդ—ածանցավոր
անպատկառ —ածանցավոր
անվրդով—ածանցավոր
նահանգապետ—բարդ
փոխարքա—բարդ
շքախումբ—բարդ
ոչինչ—բարդ։
պարզ-իշխան, շրջում, քաղաք, ոտքի, կպչում, խոնարհ, գլուխ, տալիս, փողոց, պատի,։
Քարոլորտ. Երկրի ներքին կառուցվածքը
Երկրագունդն, ըստ ներքին կառուցվածքի, բաժանվում է երեք հիմնական մասերի։ Կենտրոնում միջուկն է, նրանից վերև՝ միջնապատյանը, ապա՝ երկրակեղևը:
Միջուկը կազմված է երկու շերտից՝ ներքին և արտաքին: Ներքին շերտի ջերմաստիճանը հասնում է 6300°C-ի, արտաքինը՝ 6100 °C-ի: Միջուկի կենտրոնում ջերմաստիճանը հասնում է 6000 աստիճանի: Միջուկից դեպի երկրակեղև ջերմաստիճանը նվազում է: Ներքին միջուկը պինդ վիճակում է, արտաքինը՝ կիսահեղուկ: Միջուկը կազմված է հիմնականում երկաթից և նիկելից:
Քարոլորտ են անվանում Երկրի պինդ միասնական թաղանթը, որը կազմված է երկրակեղևից և միջնապատյանի վերին մասից:
Միջնապատյանը զբաղեցնում է Երկրի ծավալի մոտավորապես 4/5 մասը: Չնայած միջնապատյանի ջերմաստիճանը բավականին բարձր է՝ մինչև 2900 °C, սակայն բարձր ճնշման պատճառով այն հիմնականում պինդ վիճակում է: Նրա վերին մասում փափկավուն շերտն է, որտեղ նյութերը կիսահալված, հրահեղուկ վիճակում են:
Երկրակեղևի հաստությունը ցամաքում կազմում է 30-80 կմ, իսկ օվկիանոսների հատակին՝ 5-10 կմ: Այն կազմում է Երկրի ծավալի 1/100 մասը:
Երկրակեղևը կազմված է կարծր և փխրուն ապարներից: Կարծր ապարներ են, օրինակ՝ քարերը, քարածուխը, քարաղը, փխրուն ապարներից են կավը, ավազը, տորֆը:
Ժողովրդական տնտեսության մեջ օգտագործվող ապարները կամ հանքանյութերն անվանում են նաև օգտակար հանածոներ :
Օգտակար հանածոներից են, օրինակ՝ նավթը, քարածուխը, տորֆը, բնական գազը: Դրանք վառելանյութեր են:
Կարևոր օգտակար հանածոներ են նաև մետաղները։
Ապարներում կան նաև այնպիսի հանքանյութեր, որոնք իրենց բացառիկ գեղեցկության և եզակիության շնորհիվ համարվում են թանկարժեք քարեր: Այդպիսիք են, օրինակ՝ ալմաստը, սուտակը, զմրուխտը:
Բնության ամենակարևոր պաշարներից է նաև հողը: Հողի կազմության մեջ գերակշռում են քայքայված լեռնային ապարների մասնիկները և հումուսը (բնահող): Վերջինս առաջանում է հարյուրամյակների ընթացքում կենդանական ու բուսական մնացորդների քայքայումից: Հողային շերտով ծածկված է Երկրի ցամաքային մակերևույթի գրեթե 9/10 մասը:
Երկրակեղևը և միջնապատյանի վերին մասը միասին կազմում են քարոլորտը: Այն Երկրի բաղադրիչներից է:
Օվկիանոսներն ու ծովերը, լճերը, գետերը, աղբյուրները, արհեստական ջրամբարներն ու ստորերկրյա ջրերը կազմում են Երկրի ջրային բաղադրիչը՝ ջրոլորտը:
Երկրի օդային բաղադրիչն անվանում են մթնոլորտ:
Կենդանի օրգանիզմներն իրենց միջավայրով հանդերձ կազմում են կենսոլորտը: Ինչպես տեսաք, Երկրի կառուցվածքի բաղադրիչներ են քարոլորտը, ջրոլորտը, մթնոլորտը, կենսոլորտը:
Հնուց ի վեր մարդիկ ձգտել են իմանալու, թե ինչ կա մեր մոլորակի ընդերքում: Այդ նպատակով դիմել են ուսումնասիրման տարբեր եղանակների: Օրինակ՝ Երկրի ընդերքը հետազոտել են խոր հորատանցքեր փորելու միջոցով: Երկրի ընդերքի մասին տեղեկություններ ստացել են նաև բնական երևույթների ուսումնասիրության ընթացքում: Օրինակ՝ հրաբուխների ժայթքումները և տաք աղբյուրների գոյությունը հիմք են տվել եզրակացնելու, որ Երկրի խորքում նյութերը տաք և հալված վիճակում են:
1.Ի՞նչ շերտերից են կազմված Երկիրը:
Միջուկը կազմված է երկու շերտից՝ ներքին և արտաքին:
2. Ի՞նչ է քարոլորտը:
Երկրակեղևը և միջնապատյանի վերին մասը միասին կազմում են քարոլորտը:
3. Ինչպիսի՞ կարծր ապարներ կան:
Երկրակեղևը կազմված է կարծր և փխրուն ապարներից: Կարծր ապարներ են, օրինակ՝ քարերը, քարածուխը, քարաղը, փխրուն ապարներից են կավը, ավազը, տորֆը:
Ճամփորդություն դեպի Գառնի Գեղղարդ
Իմ օրը սկսվեց առավոտյան ընդանուր պարապումքից: Մենք վերջացրեցինք և շարժվեցինք մեր դպրոցի բակից:Ժամ ու կես անց հասանք Գառնի , մենք ուսումնասիրեցինք այնտեղի տեսանք հերթանոսական տաճարը արքայան բաղնիքը: Հետո շարժվեցինք դեպի Քարերի սիմֆոնիա: Ուղակի շատ հետաքրքիր ճամփորդություն էր ես շատ հավանեցի: