Posted in Գործնական Քերականութուն, Մայրենի 6

Կիրակնօրյա մտավարժանք

  • Ընդլայնի՛ր տեքստը՝ գրելով համապատասխան լրացումներ՝

Գարնանային առավոտ էր: Խաղաղ երկնքում շողում էր կարմիր արևը: Մաքուր ծովը հանդարտ էր: Եղանակը հարմար էր ճամփորդելու համար: Սակայն քիչ անց սկսվեց հորդառատ անձրև, մեղմ քամին դարձավ ուժեղ փոթորիկ: Որոտաց խեղճ կայծակը, և օրը մռայլվեց:

  • Դուրս բեր տեքստում գրածդ լրացումները և գրիր, թե ինչ խոսքի մաս են:
  • Գարնանային- ինչպիսի ածական
  • խաղաղ-ինչպիսի ածական
  • կարմիր-ինչպիսի ածական
  • Մաքուր-ինչպիսի ածական
  • հորդառատ- ինչպիսի ածական
  • մեղմ-ինչպիսի ածական
  • ուժեղ-ինչպիսի ածական
  • խեղճ-ինչպիսի ածական
  • Բառակազմության ենթարկի՛ր հետևյալ բառերը: (Ուշադրություն դարձրու բառերի գրության ձևին. սովորի՛ր)
  1. վերելք – վեր + ել + ք
  2. երբևէ – երբ + և + է
  3. երբևիցե – երբ + և + իցե
  4. մարդ – պարզ
  5. մարդիկ – մարդ + իկ
  6. ամենաէական – ամեն + ա + էական
  7. բազմերանգ – բազմ + երանգ
  8. ծովեզր – ծով + եզր
  9. մանրէ – պարզ
  10. նորեկ – նոր + եկ
  11. վերելք – վեր + ել + ք
  12. վայրէջք – վայր + էջ + ք
  13. կիսաեփ – կիս + ա + եփ
  14. խմբերգ – խմբ + երգ
  15. էակ – պարզ
  16. գոմեշ – պարզ
Posted in Գործնական Քերականութուն, Մայրենի 6, Uncategorized

Մարտի 7

  • Առաջադրանքների ստուգում, քննարկում:
  • Կատարի՛ր առաջադրանքները:
  • .Տրված խմբերի գոյականները հոգնակի դարձրու, բացատրիր օրինաչափությունը և երեքական բառով շարունակիր խմբերը:
  • Ա. Քար, նավ, բերդ, պատ, ծառ, շենք:Քարեր,նավեր,բերդեր,պատեր,ծառեր,շենքեր:
  • Բ. Գառ, դուռ, մատ, թոռ, ձուկ, լեռ, բեռ: Գառներ, դռներ,մատներ,թոռներ,ձկներ,լեռներ,բեռեր:
  • Գ. Աստղ, արկղ, վագր, անգղ, սանր, կայսր: Աստղեր,արկղներ,վագրեր,անգղներ,սնարներ,կայսրեր:
  • Դ. Նկար, գլխարկ, գնդակ, ջրվեժ, սրահ, ճկույթ:Նկարեր, գլխարկներ,գնդակներ,ջրվեժ,սրահներ,ճկույթիկներ:
  • Ե. Ծովածոց, լաստանավ, հեռագիր, բնագիր, դաշտավայր, քարակույտ: Ծավացոծներ, լաստանավներ,հեռագիրներ,բնագիրներ,դաշտավայրեր,քարակույտներ:
  • Զ. Քարտաշ, գրագիր, բեռնակիր, լեռնագործ, հանքափոր, անտառահատ: Քարտաշներ,գրագիրներ,բեռնակիրներ,լեռնագործներ,հանքափորներ,Անտառահատներ.
  • Է. Մարդ, կին:
  • Մարդիկ, կանայք
  • Ը   Սեղան, նստարան, ճամփորդություն, պահարան, լեզվաբան, աստիճան :
    Սեղաներ,նստարաներ,ճամփորդություններ,պահարաներ,լեզվաբաներ, աստիճաներ:
  • 2. Փակագծերում գրված  գոյաականները դարձրու հոգնակի և համապատասխանեցրու նախադասությանը:
  • Ա. Հայ (նախարար) Նախարարները Արտաշատի ժողովի (վճիռ) վճիռներից հետո քաշվեցին իրենց (աշխարհ) աշխարհները  և, անցնելով առօրյա (գործ) գործերին , սպասում էին Պարսկաստանի (լուր) լուրերը :
  • Բ. Պատառոտված (հագուստ) հագուստները որբ (երեխա) երեխները   կուչ էին եկել հարուստ (տուն)տների և (պատ) պատերի տակ:
  • Գ.  Հաստաբուն (ընկուզենի) ընկուզենիների տակ հասարակ (նստարան) նստարաների վրա, տեղավորվել էին բավական մեծ թվով (մանուկ) մանուկներ, (պատանի) պատանիներ:
  • Դ. Աշխարհի (ցավ) ցավերից անտեղյակ` արևը բարձրանում է (սար) սարերի լազուրից և հավասարապես լուսավորում (լեռ) լեռների ալևոր (գլուխ) գլուխները թշնամու ( բանակ),բանակները ծխացող (տուն) տները լեցուն (գյուղ) գյուղերը :
  • 3. Տրված գոյականները դարձրու ինչի՞, ու՞մ հարցին պատասխանող, ընդգծիր վերջավորությունները և բացատրիր տարբերությունը:
  • Ծառ, սեղան,  ուսանող, րոպե, գինի, տիրուհի, այգի, հոգի, օր, ժամ, ամիս, գարուն, որոշում,  ձմեռ, քույր, ընկեր, տանտիկին, հայր, մայր, եղբայր, անկյուն, սյուն, տուն, ուրախություն, սեր, կորուստ, աղջիկ:
  • Օրինակ`
  • Ծառ-ծառի
  • սեղան-սեղանի
  • ուսանող-ուսանողի
  • րոպե-րոպեի
  • գինի-գինու
  • տիրուհի-տիրուհու
  • այգի-այգու
  • հոգի-հոգու
  • օրը-օրվա
  • ժամ-ժամվա
  • ամիս-ամսվա
  • գարուն-գարնան
  • որոշում-որոշման
  • ձմեռ-ձմռան
  • քույր-քրոջ
  • ընկեր-ընկերոջ
  • տանտիկին-տանտիկնոջ
  • հայր-հոր
  • մայր-մոր
  • եղբայր-եղբոր
  • անկյուն-անկյան
  • սյուն-սյան
  • տուն-տան
  • ուրախություն-ուրախության
  • սեր-սիրո
  • կորուստ-կորստի
  • աղջիկ-աղջկա
  • Անգիր սովորի՛ր Չարենցի «Մորս համար գազելը»: (գազելը բանաստեղծության կայուն ձև է, բաղկացած է մի քանի երկտող տներից(բեյթերից), որի մեջ առաջին տան զույգ և մնացած տների երկրորդ տողերի վերջնամասերը կրկնվում են, իսկ դրանց նախորդող բառերը ներքին հանգ են կազմում։
Posted in Գործնական Քերականութուն, Իմ նյութերը, Մայրենի

Գործնական Քերականություն

Գոյականի տեսակները

  • շնչավոր և անշունչ գոյականներ
  • անձ ցույց տվող և իր ցույց տվող գոյականներ
  • հատուկ  և հասարակ գոյականներ
  • նյութական և վերացական գոյականներ

Գրի՛ր վարժությունները։

1. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի´ր՝ ուշադրություն դարձնելով դրանց սկզբնատառերի գրությանը: Ո՞ր գոյականներն են հասարակ և որո՞նք՝ հատուկ:

Ա. Հայր, տղամարդ, տղա, ուսուցիչ, վարիչ, վարչապետ, անգլիացի, պարսիկ, կին, տատ, իտալուհի, բժշկուհի,քար, վարդ, երկաթ, առյուծ, արջ: Հասարակ

Բ. Նաիրա, Արմեն Տիգրանյան, Տիգրան Մեծ, Չալանկ, Մարան, Աֆրիկա (մայր ցամաք), Ամերիկայի Միացյալ Նահանգներ (պետություն), Սևան, Արաքս, Նիագարա (ջրվեժ): Հատուկ

2․ 1-ին վարժության միջից դուրս գրիր 5 անձ ցույց տվող, 5 իր ցույց տվող գոյականներ։
Անձ – Նաիրա ,Արմեն Տիգրանյան ուսուցիչ, վարչապետ
իր-Սևան , Արաքս վարդ երկաթ արջ

3. Կետերի փոխարեն պահանջվող մեծատառը կամ փոքրատառը գրի´ր:

Նրա պապը սասունցի էր ու շատ էր պատմում .է սասունցիների մասին; Ուզում էր նմանվել Սասունցի Դավթին: էպոսի վերջին հերոսը փոքր Մհերն է: Գրքի հերոսը մի .փոքր տղա է: «Սասունցի Դավիթ» էպոսում հիշատակվում է Պղնձե քաղաքը: Գտածը պղնձե մատանի էր: Կիրակոս Գանձակեցու պատմության մեջ հանդիպում է Պղնձահանք կոչվող վանքը: Ես վստահ եմ, որ Գանձասար լեռը դեռ կարդարացնի իր հպարտ անունը: Ինչե՜ր ասես չկային՝ ոսկե անոթներ ու արձանիկներ, թանկարժեք զարդերը դա մի իսկական գանձասար էր: Պետրոս Առաջինը հովանավորում էր գիտությունն ու արվեստը: Պետրոսն առաջինը հասավ կայանին: Ալեքսանդր Մակեդոնացին գիտեր ամեն մի իրավիճակից դուրս գալու ձևը:

4. Ա և Բ խմբի բառերի տարբերությունը գտի՛ր և լրացրո՛ւ տրված նախադասությունը:

Ա. Երեխա, գրող, նավաստի, գերմանաց, խոհարարուհի, Արտակ, հայ, մարզիկ, նախագահ, նախարար:

Բ. Ծով, ձուկ, երկաթ, պայուսակ, այծ, փիղ. տուփ, խնձոր, սառույց, շուն, կատու, գրիչ, սեղան: Գոյականները բաժանվում են երկու խմբի՝ Անձ և իր .:

5. Նախադասությունը լրացրո՛ւ տրված հարցին պատասխանող գոյականներով:

… (ի՞նչը) մռմռում էր. երևի նեղացրել էին:

… (ո՞վ) նվնվում էր. երևի նեղացրել էին:

… (ո՞վ) ցատկեց ցանկապատից դուրս:

… (ի՞նչը) ցատկեց ցանկապատից ղուրս:

… (ինչը) ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

… (ո՞վ) ճանկռել է տատիկի ձեռքը:

Posted in Գործնական Քերականութուն, Իմ նյութերը, Մայրենի

Գործնական Քերականութույուն

  1. Բառերը բաժանի՛ր երկու խմբի՝ գոյականների և ածականների:

Կաղնի, հայտնի, մեծ, կանաչ, աղջիկ, գետ, բուք, բարի, տգեղ, ճշմարտություն, անտուն, բարկացկոտ, Գայանե, տուն, կատու, գունավոր, կաղամբ, հեռուստացույց, խակ, Հայաստան, հետաքրքիր, վարդ, Վարդուհի, փշոտ, լիճ, ալիք, հզոր, բարձր, մարտ, մարտակառք, ., , հմուտ, մարտական, եռանիվ, հեծանիվ, ալ, պատմություն, պատմական, թռչուն, թռիչք, խիզախ, բար/.,մ ի, բարեկամական, շքեղ, գարուն, գարնանային, արևոտ, արև, երկար:

գոյական

Կաղնի, աղջիկ, գետ, բուք, ճշմարտություն, Գայանե, տուն, կատու, կաղամբ, հեռուստացույց, Հայաստան, վարդ, Վարդուհի, լիճ, ալիք, մարտ, մարտակառք, կառապան, հեծանիվ, պատմություն, թռչուն, թռիչք, գարուն, արև:

ածական

Հայտնի, մեծ, կանաչ, բարի, տգեղ, անտուն, բարկացկոտ, գունավոր, խակ, հետաքրքիր, փշոտ, հզոր, բարձր, հմուտ, մարտական, եռանիվ, ալ, պատմական, խիզախ, բարեկամական, շքեղ, գարնանային, արևոտ, երկար:

2. Ա և Բ խմբի բառերի իմաստների տարբերությունը բացատրի´ր: Ինչպե՞ս են կոչվում այդ բաոերը:

Ա               Բ

Մեծ — մեծանալ

բարձր — բարձրանալ բայ

չոր — չորանալ

չար — չարանալ

3. Տրված զույգ նախադասությունների մեջ ընդգծված բառերի տարբերությունը բացատրի´ր:

Սարի լանջը կանաչ խոտով է ծածկված: Լանջի խոտն արդեն կանաչում է:

Ի՞նչ պատկեր. ուղիղ գիծ է ստացվել: Գիծն ուղղի´ր, որ պատկերը ճիշտ ստացվի:

Այդ քաղաքում մի բարի հսկա էր ապրում: Հսկան բարիացավ ու երեխաներին այգի

հրավիրևց:

Աղջիկը շատ գեղեցիկ էր ու քայլում էր նազ անելով: Աղջիկը գեղեցկանում էր օր օրի:

Գոռոզ արքան հրամայեց բարձր ժայռի վրա քանդակել իրեն: Արքան գոոոզանում էր իր արած գործով ու հաղթանակներով:

Առաջին բառերը ածական է:

Երկրորդ բառերը բայ:

4. Տրված բառերը երեք խմբի բաժանի՛ր և դրանց տարբերությունը բացատրի´ր:

Ծաղիկ, ջինջ, վազել, բուրավետ, մեծ, ժամացույց, թրթռալ, թիավարել, ջուր, ջրոտ, ուրախ, ջրել, սար, մարդ, գնալ, ծաղկավետ, հրաշալի, երեխա, լողալ, վազվզել, մաքուր, նավաստի, օձ, ճկուն, սողալ, իջնել, ամպ, բացվել, չխկչխկալ, սև, ինքնաթիռ, առվակ, պայծառ, գոռգոռալ, գարուն, բարձրանալ սպիտակ, թիթեռ, պահակ, նավակ, զաղտնի, պահել, հատիկ, ոսկեզօծ, ոսկեզօծել, երկաթյա:

Ծաղիկ, ժամացույց, ջուր, սար, մարդ, երեխա, նավաստի, օձ, ամպ, ինքնաթիռ, առվակ, գարուն, թիթեռ, պահակ, նավակ, հատիկ:

Ջինջ, բուրավետ, մեծ, ջրոտ, ուրախ, ծաղկավետ, հրաշալի, մաքուր, ճկուն, սև, պայծառ, սպիտակ, զաղտնի, ոսկեզօծ, երկաթյա:

Վազել, թրթռալ, թիավարել, ջրել, գնալ, լողալ, վազվզել, սողալ, իջնել, բացվել, չխկչխկալ, գոռգոռալ, բարձրանալ, պահել, ոսկեզօծել:

Առաջին խումբ գոյական:

Երրորդ խումբ բայ:

Երկրորդ խումբ ածական:

Posted in Գործնական Քերականութուն, Իմ նյութերը, Հայոց լեզու 5, Մայրենի

Քերականություն

77

Մոր   քույրը — մորքուր

դարպասը  պահող — դարպասապահ

ժամանակը    ցույց   տվող — ժամացույց

ջրի   աման — ջրաման

գաղտնիք  պահող — գաղտնապահ

նավ  վարող — նավավար

ծաղկի թերթիկ — ծաղկաթերթ

արագ վազող — արագավազ

ամենից մեծ — ամենամեծ

պոչ չունեցող — անպոչ

անուշ  համ ունեցող — անուշահամ

կին բժիշկ — բժշկուհի

78

Բարի սիրտ ունեցող — բարեսիրտ

խիղճ չունեցող — անխիղճ

բարձ ձայնով — բարձրաձայն

միշտ ժպտուն — ուրախ

գանձը պահելու տեղ — գանձատեղ

կապույտ աչքերով — կապուտաչյա

արքայի որդի —  արքայազ

հույների երկիր — Հունաստան

փոքր էշ — իշուկ

ծաղիկներով զարդարված — ծաղկազարդ

քաղաքում   ապրող- քաղաքացի

հայերի երկիր — Հայաստան

79

Ավետիս (բարի   լուր ) բերող -ավետաբեր

արագ ընթացող — արագընթաց

բաժակը ձեռքին- բաժակաճառ

վեպ  գրող — վեպագիր

բառարան գրող — բառարանագիր

արտասահմանում ապրող մարդ — աարտասահմանցի

բույսերի մասին գիտություն — բուսագիտություն

80

Հականիշ —  հակ (հակառակ) + ա + նիշ

բանջարանոց — բանջար (բանջարեղեն) + ա + նոց

աշակերտ —  աշա + կերտ

աշակերտական  — աշակերտ +  կան

գլխավոր — չի բաժանվում:

կարմիր — կար + միր

դաշտամուկ — դաշտ + ա + մուկ

հյուր — չի բաժանվում:

հարստություն — հարստ + ություն

կեռարատ — կեռ + ա + րատ

վտանգ — չի  բաժանվում:

Posted in Գործնական Քերականութուն, Իմ նյութերը, Մայրենի

Քերականություն

Գտի՛ր սխալները, ուղղի՛ր, տեղադրի՛ր բլոգումդ։

Ինձ համար ամենաթանկ բանն իմ ընտանիքն է։

Նա եկավ ինձ մոտ։

Ընկերներս ինձ հետ պետք է ճամփորդեին։

Ծնունդդ շնորհավո՛ր, սիրելի՛ տատիկ։

Մայրիկս ինձ համար գնել էր քաղցրավենիք։

Իմ դասընկերները շատ են սիրում տարբեր խաղեր խաղալ դասամիջոցներին։

Ուսումնական պարապունքները սկսվում են ժամը իննին։

Եթե ստես, ինձ հետ էլ ընկերություն չանես։

Իմ դասերը այսօր շուտ ավարտվեցին։

Ծննդյանս օրը պապիկս անսովոր ու շատ հետաքրքիր նվեր էր պատրաստել ինձ համար։

Posted in Գործնական Քերականութուն, Իմ նյութերը, Մայրենի

Գործնական Քերականություն

56.Բառերը գույգ- զույգ խմբավորի´ր  ըստ օրինակիԵթե մոտնման իմաստ ունեցող բառերը հոմանիշներ ենինչպե՞ս կկոչվեն հակառակ իմաստ ունեցողները:

Օրինակ`

բարձր — ցածր,

տալ — վերցնել:

Միշտ, անարատ, ոչնչացնել, արատավոր, բացահայտ, թույլ, վերջին, համաձայնել, հանգստանալ, գտնել, երբեք, հավաքել, աջ, արթուն, քնած, հրաժարվել, առաջին, գաղտնի, ամուր, աշխատել, ընդունել, կորցնել, ստեղծել, վատնել, մերժել,- ձախ:
միշտ- երբեք
Անարատ — արատավոր
ոչնչացնել -ստեղծել
բացահայտ — գաղտնի
թուլ -ամուր
վերջին- առաձին
համաձայնել -մեռժել
հանգստանալ  -աշղատել
գտնել -կորցնել
հավաքել — քանդել
աջ — ձախ
արթուն- քնած
վատնել -վաստակել

57.Տրված բառերի հականիշները գրի´ր:

Սիրուն-գեշ

լավ — վատ

մեծ -փոքր

ներքև- վերև

ուշադիր — անուշադիր

բարեկամ- անծանոթ

աղքատ- հարուստ

կուշտ -սոված

դիտավորյալ -պատահական

հիշել -մոռանալ

վառել -մարել

դրական -բացասական

հրաժեշտ -տալ

վողջունել- հյուսել

քանդել -թույլատրել

ճթյուլրատել -ընկնել

բարձրանալ -գումարել

հանել -թափթփել

հավաքել- պապանձվել

խոսել- գիշեր

առավոտ -ելքմուտք

ավարտել -սքսոլ

օգնել- խանգառել

արագացնել -դանդաղացնել:

58. Կետերը փոխարինի´ր ընդգծված բառերի հականիշներով:

Կենսաբանները պնդում են, որ գազանները միայն շարժվող առարկաներն են տեսնում. անշարժ կենդանին անհետանում է նրանց աչքից:

Մարդիկ դատարկ երկինք են տեսնում, իսկ ծիծեռնակի, ջրածիծառի և մի քանի ուրիշ թռչունների համար երկինքը լի է  միջատներով:

Գիտնականները պարզել են, որ ստորջրյա աշխարհը ոչ թե լռություն, այլ աղմուկի աշխարհ է:

59. Առածներն ընդգծված բառերի հականիշներով լրացրո´ւ:

Անպտուղ ծառը կկտրեն, անպտու ծառին քար կգցեն:

Բարին որ չլիներ, չար աշխարհը կքանդեր:

Դևին դժոխքը ցույց չտաս, դրաղտ ճանապարհը չի իմանա:

Թացն էլ չորի հետ վառվում է:

Կաթի հետ մտածը հոգու հետ  դուս կգա:

Հագուստի նորն է լավ, ընկերոջ հին է:

Մինչև չգա վերջինը, չի հիշվի առաջինը: